Waar door onze collega platenzaken, radiostations, muziekjournalisten en “iedereen die iets met muziek heeft” het jaar inmiddels is afgesloten met “best of” jaarlijstjes, kiest De Platenslager weer voor een andersoortig lijstje: welke platen, nieuw of oud, die in handen zijn geweest van De Platenslager, zijn memorabel voor het afgelopen jaar? Bijvoorbeeld omdat ze tijdens – door lockdown spaarzamere -winkelopenstelling zijn (her)ontdekt en gedraaid, gewoon om “het verhaal” rondom de plaat of, in het geval van het rare jaar 2020 omdat de plaat specifieke gebeurtenissen uit afgelopen jaar treffend samenvat. Een lijstje van De Platenslager dus ter herinnering aan het muziekjaar 2020, in volstrekt willekeurige volgorde. Met 3 platen uit 1972, toeval bestaat..
1. Dr John – Desitively Bonnaroo (1974)
DWDD was nog dagelijks op tv, presentator Van Nieuwkerk dweepte zo vaak hij kon met zijn voorliefde voor Charles Aznavour. Dr. John was still alive. De Platenslager zat in die tijd goed in zijn voorraad franse chansons, maar eerlijk is eerlijk: hij verkocht, behalve een enkele keer een plaatje van Gainsbourg, nooit iets uit het franse taalgebied. Niet van Becaud of Brassens, niet van de stijlvolle Edith Piaf of de zuchtende Vanessa Paradis. Hoe gepromoot ook door DWDD, zelfs Aznavour stond te verstoffen tussen zijn collega’s. Op een zaterdag kwam een dame met hondje de winkel binnen en toonde zowaar interesse in het ruime aanbod franstalige plaatjes. Hè hè, eindelijk! De vrouw graaide er lustig op los en de Platenslager begon al stiekem te denken aan andere, beter verkopende genres om de leegvallende bakken mee op te vullen. Plotseling echter bleef de vrouw roerloos stil staan, haar handen rustend op de inmiddels forse stapel chansons die ze had uitgekozen. “Luisteren wij nu naar Dr. John?” vroeg ze. “Jazeker, dit is Gris Gris, het debuut.” “Dan wil ik die” riep ze beslist en liet de stapel chansons voor wat die was en ging met de op dat moment beste plaat in de collectie van De Platenslager naar buiten. De Platenslager bleef nog járen met zijn franse chansonniers in zijn maag zitten. Je wordt bedankt, Dr. John! Gelukkig is Gris Gris niet de enige mooie plaat van Dr. John. Dit jaar heeft Desitively Bonnarroo vaak geklonken. De strakke productie is van Allen Toussaint. Inderdaad, een franse naam maar de man is afkomstig uit het Amerikaanse New Orleans. Inderdaad de stad die is vernoemd naar de Fransman Filips II van Orleans. Tot zover de french connection, hoewel.. Het soms hypnotiserende basspel is van George Porter Jr., van The Meters. Die komen, net als Dr. John zelf, ook uit The Big Easy (Le Grand Facile). Luister maar naar een nummer als Stealin’.
2. Nasmak – 4Our Clicks (1982)
Dat Nasmak (uit Nuenen) zou worden opgenomen in zijn jaarlijstje wist De Platenslager al halverwege 2020. Alleen had hij daarbij de laatste plaat, “Silhouette” op het oog. Maar dankzij VirusRecords van Dick kwam de Platenslager tijdig tot inzicht dat het 4 Our Clicks moest zijn. Muziektijdschrift Oor heeft deze plaat uitgeroepen tot ‘misschien wel de beste plaat ooit door een Nederlandse groep gemaakt’. De plaat bevat inventieve, voor Nederlandse begrippen zeer oorspronkelijke muziek en geldt dan ook als een klassieker. (aldus wiki) Weinig aan toe te voegen, gewoon luisteren.
3. Bill Evans – Living Time (1972)
Een plaat waarover bijna alleen maar negatieve recensies zijn te vinden. De Platenslager wist niet wat hij las. Dit juweel kwam uit de collectie van Tipitina Webshop dus dan weet je toch dat het anders is dan de recensies doen geloven. Daarnaast moet de bezetting toch overtuigen. Naast Bill Evans en George Russell spelen onder andere Ron Carter, Stanley Clarke, Snooky Young, Stanton Davis, Howard Johnson, John Clark, Joe Henderson mee. Namen die het niet verkeerd zouden doen tijdens een WK Snooker, maar de kenners weten dat het stuk voor stuk giganten zijn in de jazz wereld. De plaat bestaat uit acht stukken, (Events). Event II smijt je in ruim 8 minuten alle kanten op in een heerlijke groove met dik belegde blazers. Alleen dat nummer is al een reden om de wikipedia recensie aan te passen. Bij Event IV zitten we diep in de jungle, of op z’n minst in een ontspoorde dierentuin: stampvoetende chimpansees, lierende langarmapen, gillende giraffen, oerdriftende olifanten. Adembenemend. De Platenslager heeft zelf een dubbele uitvoering, die tevens “The Bill Evans Album” bevat. Uit Tipitina’s collectie staat hier voor de snelle beslisser de originele LP uit 1972.
4. Bhajan Bhoy – Bless Bless (2020)
Er was weinig mogelijk dit jaar. Maar tijdens de zomer konden we toch even genieten van live muziek. @Ajay Saggar gaf een impro-set ten beste, gebaseerd op de dit jaar onder zijn artiestennaam Bhajan Bhoy uitgebrachte LP “Bless Bless”. Toegegeven, anderhalve meter afstand houden was wennen maar toch hebben ongeveer 15 bezoekers kunnen genieten van twee sets met meeslepende raga, uitgesponnen gitaar- en basloops en onvervalste minimal. Met speciale dank aan Mr.Weird Beard van Irrational Library Productions, die dit jaar ook tegen de klippen op, over de corona golven heen, probeerde te programmeren zoals we van hem kennen. De Platenslager kocht na afloop van het optreden een aantal exemplaren van het album en tijdens de tweede lockdown heeft hij deze regelmatig gedraaid. Om met de woorden van Ajay te spreken: “Music as a healing force of the universe!”.
5. The Smiths – The Smiths (1984)
In de jaren ’80 konden de Smiths maar weinig bekoren. En in 2020 weet de Platenslager weer waarom: Morrissey werkt als zanger soms op de zenuwen. Toch mag deze helder geproduceerde plaat dit jaar niet onvermeld blijven. Zowel voor De Platenslager als in relatie tot Haarlem vallen er een paar dingen over te zeggen. Hoewel de hoes niet is ontworpen door Andy Warhol zelf mag hij volgens de catalogus niet ontbreken in de Warhol platencollectie: de hoes toont namelijk een uitsnede van een still uit de film “Flesh” uit 1968. Deze film is de eerste van de trilogy Flesh, Heat en Trash, geproduceerd door Andy’s vaste filmmaker Paul Morrissey (what’s in a name). Dankzij de eigenaar van een door lockdown gesloten Haarlemse platenzaak kon de Platenslager op diens privé-adres deze plaat vlak voor kerst aan zijn collectie toevoegen. Wat zien we op de hoes? Het ontblote bovenlijf van hoofdrolspeler Joe Dallesandro. Hij speelt in de film een hustler die door zijn vrouw de straat op wordt gestuurd om geld te verdienen. Geld dat hard nodig is om de abortus te bekostigen van haar vriendin. 1968, hoezo taboe doorbrekend! Eind 2020 kwam de roemruchte Bloemenhovekliniek in het nieuws omdat de Haarlemse burgemeester terughoudend is met ingrijpen op klachten over intimidatie jegens zwangere vrouwen en personeel door tegenstanders van abortus. De klok 50 jaar teruggedraaid.. toen werd er in elk geval door de kunstwereld commentaar op gegeven.
6. Rod Stewart – Gasoline Alley (1970)
Rod Stewart, typisch een artiest die je in een verkeerde tijd (jaren ’80) om de verkeerde platen (Camouflage) leert kennen en vervolgens decennia lang als solo artiest terzijde schuift. Het overkwam de Platenslager. Halverwege jaren ’80 kocht hij in de uitverkoop “Tonight I’m Yours” (1981) en “Camouflage” (1984). De laatste de gladste van de twee. Platen waar Rod’s rauwere roots waren vervaagd en vervangen voor iets dat Rolling Stone omschreef als “overly slick”. Tijdens de eerste lockdown, halverwege mei, heeft de Platenslager in alle rust eens geluisterd naar Gasoline Alley, Rod’s tweede soloplaat. Na het beluisteren van kant 1 kon de Platenslager niet anders dan concluderen dat hier duidelijk uit een ander whiskey- eh, whisky-vaatje wordt getapt. Om er drie te noemen: het titelnummer (tevens opener) van de plaat, het folky “Only A Hobo” en “My Way of Giving”. Snel zelf een glas versleten whisky ingeschonken en kant 2 opgezet: “Cut Across Shorty” met mandoline en viool, “Jo’s Lament” en het gelikte gitaarwerk op de uitsmijter “You’re my girl (don’t want to discuss it)”: duidelijk een plaat in het verlengde van de Faces. Niet gek als je weet dat hierop Ronnie Wood, Ronnie Lane en Ian McLagan meewerkten. Voor de oudere muziekliefhebbers is het allemaal geen nieuws, maar aangezien er afgelopen twee jaar ook minderjarige platenkopers bij de Platenslager over de drempel komen kan het een waardevolle tip zijn: Hot hot hot! Luistert naar Rod!
7. Rage Against the machine – Rage against the machine (1992)
De nominatie voor deze plaat begon eigenlijk op 31 december 2019. De Platenslager ruilde via marktplaats zijn drumcomputer voor een sampler. Om de transactie te voltooien moest hij op de laatste dag van het vorige jaar snel nog even de Afsluitdijk over. In zijn winkel lag al geruime tijd een stapeltje cd’s te wachten waar iets mee was: krassen, kapotte doosjes, etc. Uit die stapel greep hij het debuutalbum van Rage Against The Machine uit 1992 mee. Voor onderweg. En wat gebeurt er als je die in je auto draait op een kaarsrechte, bijna lege snelweg? Precies, je laat je door niets of niemand tegen houden. Vol gas over ’s heeren wegen en voor het donker weer thuis! De plaat bleef het hele jaar van grote betekenis: de Amerikaanse verkiezingschaos, Black Lives Matter (Killing in the name of), we waren door deze plaat uit 1992 al gewaarschuwd: De wereld is knettergek, Amerika voorop.
8. Plasticland – Wonder Wonderful Wonderland (1986)
Erg fijne garagerock met ontegenzeggelijke invloeden van vroege Pink Floyd: lekker psychedelisch, zo ook de hoes. De Platenslager heeft de plaat veel gedraaid in het voorjaar, toen de samenleving weer een beetje uit z’n schulp kroop. Een beetje googlen leert dat tijdens de eerste lockdown, half april, deze plaat door corona bankzitters elders in de wereld werd herontdekt. Het lijkt wel besmettelijk.. (oa de schrijver van “Jittery White Guy Music – the Rock n Roll confessions from a guy who bought the album”, blogde erover)
9. Ennio Morricone – Il Diavolo Nel Cervello (1972)
Morricone, dit jaar op 91 jarige leeftijd overleden. En wat een oeuvre heeft die man nagelaten! Samen met John Williams en John Barry heeft hij toch wel getekend voor een belangrijk deel van de filmmuziek van 1960 tot nu. Een plaat die altijd wel bij ingebrachte collecties zit is de Nederlandse versie van “Once Upon a time in the West. “Het Gebeurde In Het Westen”, de oranje hoes met de afbeelding van de galg. Wie heeft of kent ‘m niet. Il Diavolo Nel Cervello had de Platenslager echter niet eerder gezien. Het is een filmscore voor een thriller uit 1972 (The Devil in the Brain) en het is goed te horen dat Morricone themaatjes gebruikt die je soms verdacht bekend voorkomen. Iets om nog eens uit te zoeken, tijdens de derde lockdown bijvoorbeeld.
10. Birth Control – Hoodoo Man (1972)
Prog / Krautrock Birth uit Berlijn. De bandnaam is rechtstreeks terug te voeren op de Humanae Vitae (Over het menselijk leven), de pauselijke encycliek uit 1968 die handelt over het menselijk leven, het huwelijk en geboorteregeling. De hoezen van de eerste platen schijnen in dat opzicht nogal opzienbarend, om niet te zeggen provocerend te zijn geweest: De eerste LP is verpakt in een soort pillendoosje, op de hoes van de tweede lp (Operation) werd de paus afgebeeld met een baby-etend monster… Hoodoo Man is de derde plaat. Ook deze hoes spreekt voor zich, in ieder geval tot de verbeelding. Het nummer Gamma Ray schijnt in de jaren ’90 nog een kraker te zijn geweest in de techno scene. Al met al typische progrock met orgeltjes, hier en daar een verdwaalde synthesizer. Duitsers kunnen beter kunst maken over listige onderwerpen dan dat ze er in Haarlem tegen komen demonstreren. 2020 – streep eronder! Gezond en muzikaal 2021 allemaal. De Platenslager
